الله

 

 

 

نام مقاله : تحقیق در مورد الله

محقق:محمد علی مولایی بردسیر

 

 

 

الله پیش از اسلام

الله در پیش از اسلام بخوبی شناخته شده و ورای خدای یهودیان و مسیحیان، و بعنوان یک خدای بدوی و ساده مورد استفاده بود^[۱] به طوری که او یکی از خدایان مکه بود.^[۲] الله احتمالاً خدای برتر و مسلماً خدای آفریدگار بود.^[۳] واژهٔ الله را تشکیل شده از دو بخش ال (الف و لام تعریف) + اله (خدا یا معبود) می‌دانند.^[۴] پیشوند «ال» نشانگر آن است که الله برای مکیان شناخته شده‌بود.^[۵]

•  

ریشه‌شناسی واژه الله

واژهٔ الله را تشکیل شده از دو بخش ال (الف و لام تعریف) + اله (خدا یا معبود) می‌دانند.^[۴] خویشاوندهای کلمه الّله در بین زبان‌های سامی دیگر مانند عبری و آرامی موجود است. برخی فرهنگ‌ها، کلمه‌های معادل آرامی الّله در زبان آرامی کتب مقدس را אֱלָהָא Ĕlāhā و فرم سریانی آن را ܐܰܠܳܗܳܐ ˀAlâhâ یا Ālōho دانسته‌اند.^[۶] به‌هم‌چسباندن ال و اله در تشکیل الّله (خدا، فرم مذکر) مشابه به‌هم‌چسباندن ال و الهه در تشکیل «اللات» (خدا، فرم مؤنث) است.^[۷]

اله (اِلاه) -در جمع آلِها- خدا، الهه در شعر پیشااسلامی به عنوان نامی الهی غیر وابسته به شخصیتی خاص پدیدار شده‌است، اگرچه این عنوان-به همراه ال تعریف-، برای مسیحیان (تا آنجا که انتساب اشعار به آنها معتبر باشد) و یکتاپرستان، الاله (الاِلاه) به ظاهر معنای خدای واحد را می‌داده‌است؛ برای دیگر شاعران تنها معنای کسی که عبادت می‌شود را می‌داده‌است، آنچنان که الالاه نشان می‌دهد: «خدایی که پیشتر نام برده شده‌است.»(به صورت الاحد) یا «خدایی که شاعر بدان می‌اندیشد»، و این صورت از استفاده تاکنون نیز برجای است (عبدالله)؛ ولی فارغ از این موارد به نظر می‌رسد که اله تنها در دورهٔ اسلامی برای نشان‌دادن خدایی ویژه به کار رفته‌باشد. استفادهٔ متناوب از الاِله سبب‌شد تا این واژه به صورت الله درآید و به صورت گسترده در شعر عرب پیش از اسلام مورد استفاده قرار گیرد (این نام نمی‌تواند در هر موردی جانشین دیگری شده‌باشد)، سپس تبدیل به یک اسم خاص شده‌است (اسم علم). ولی در حالی که این نام به صورت الاله در قرآن یافت نمی‌شود، به نظر می‌آید که در چند جا از واژهٔ الله به همان معنای پیشین سود برده شده‌باشد: مثلاً (سورهٔ انعام، آیهٔ ششم) «و هو الله فی السماوات» و اوست که در آسمان‌ها خداست و در سورهٔ قصص آیهٔ هفتادم: «و هوالله لا اله الا هو» و اوست خدا که معبودی جز او نیست، که در این مورد کنار هم نهادن الله و اله جالب توجه است.^[۸]

«اله» مسلما با אֱלָהָא یکی‌است و شکل گسترش‌یافته مولفه «اِل/ایل» است که در زبان‌های سامی رایج است. زبان‌شناسان تاریخی عرب به طور مفصل در مورد ریشه و معنی کلمات «اله» و «الله» بحث کرده‌اند. مکتب نحوی بصره ارتباط مستقیمی بین اله و الله نمی‌بیند، به دلیل اینکه الله یا آناً ساخته شده (مرتجل) یا «لاه» از ریشه «ل-ی-ه» است که حرف تعریف «ال» به آن چسبیده‌است. برخی الله را وام‌واژه‌ای عبری یا سریانی دانسته‌اند، ولی اغلب اسم خاص «الله» برگرفته از الإله در نظر گرفته‌اند و سعی کرده‌اند اله را به ریشه‌ای سه‌حرفی (ثلاثی) ربط دهند. حدود ده صورت اشتقاق پیشنهاد شدند از ریشه‌های زیر:^[۸]

1.     «ا-ل-ه»، ستودن و عاشق‌شدن، ولی زمخشری متذکرمی‌شود که فعل الهه از اسم الُهه به معنای سرگشته‌شدن، مبهوت‌شدن مشتق شده‌است، زیرا ذهن از شناخت ذات الله دچار بهت می‌شود (ولهه همان معنا را می‌رساند)؛ الِهه اِلا، چرخیدن به سوی... برای امنیت یا جستجوی صلح یا در اشتیاق (ولهه همان معنا را می‌رساند)

2. «ل-ی-ه»، از آنجا که لَها بلندپایه شدن و پنهان شدن معنا می‌دهد (باور مکتب بصری)

3.«ل-و-ه»، از آنجا که لَها آفریدن معنا می‌دهد.

4. اول و ایل، ریشه‌هایی که بر دیدگاه تقدم و اولویت نظر دارد.

5. ابوالبقاء کفوی در کلیات‌العلوم چنین نظر می‌دهد که واژهٔ الله ازها، اسم جمع و ضمیر سوم شخص و لام ملکی ساخته شده‌است.

تاریخچه الله در پیش از اسلام

«الله» در زمان پیش از اسلام بخوبی شناخته شده و «ورای خدای یهودیان و مسیحیان، و بعنوان یک خدای بدوی» مورد استفاده بود^[۹] به طوری که او یکی از خدایان مکه بود.^[۱۰] به طور مثال، می‌توان به وجود «الله» در نام عبدالله بن عبدالمطلب (پدر محمد) اشاره کرد. در میان مسیحیان و یکتاپرستان این واژه برای اشاره به خدا به‌کار می‌رفت.^{[۸][پانویس ۱]}

آرتور جفری، استاد دانشگاه کلمبیا می‌نویسد:

نام الله، آنطوریکه از خود قرآن نیز گویاست، در زمان قبل از اسلام در میان اعراب شناخته شده بود. باری، هم نام «الله» و هم فرم مؤنث آن «اللة» در میان نامهای خدایان در کتیبه‌های شمال عربستان کمیاب نبودند.^{[پانویس ۲][۱۱]}

خوان ادواردو کامپو، استاد دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا می‌نویسد:^[۱۲]

شواهد تاریخی نشان می‌دهند که الله نام یک خدای بزرگ عربی در میان خدایان دیگر بود؛ مشابه آنچه در بین‌النهرین یافت می‌شد. پرستش او به عنوان خدای یکتا ممکن است قبل از قرن هفتم میلادی آغاز شده‌باشد ولی تنها توسط وحی‌های قرآنی به محمد به عنوان پیامبر اسلام بین ۶۱۰ تا ۶۲۳ بود که یکتاپرستی در میان اعراب بیان واضحی یافت.

گرهارد باورینگ، استاد مطالعات مذهبی و اسلامی در دانشگاه ییل می‌نویسد:^[۱۳]

در زمان‌های خیلی قبل از محمد اعراب قبل از اسلام و به‌ویژه اهالی مکه خدایی بزرگ به نام «الله» را پرستش می‌کردند و او را به‌هنگام پریشانی می‌خواندند.

هربرت مولر استاد دانشگاه کرنل می‌نویسد:

الله (ال-اله) قدمتی کهن دارد - ایرانیان هزار سال قبل از محمد از نام او بعنوان یکی از متعدد خدایان متعال باستانی نام برده‌اند.^{[پانویس ۳][۱۴]}

آلفرد گیوم می‌نویسد:

کهنترین نام خدا در جهان سامیان مرکّب از دو حرف اِ و ل بود که در میان بابلیان ایل و در میان عبریان اسرائیل اِل تلفظ می‌گشت. ارتباط این نام (که در میان آشوریان و بابلیان بمعنای ایزد بود) با «اله» یا همان «الله» اعراب به روشنی مشخص نیست. برخی آن را مرتبط با ایلاه، لقب خدای ماه، دانسته‌اند، اما روشن کردن این موضوع را باید برعهدهٔ باستانشناسان گذاشت. آنچه که مشخص است این است که در کتیبه‌های مردم نبطی، «الله» به معنای خدا بود.^{[پانویس ۴][۱۵]}

نظریه مورخان عرب

به گفته مورخان عرب، قبل از آنکه عمرو بن لُحَیّ الخزاعی ظهور کند، عرب عدنانی و قحطانی همه تابع دین ابراهیم (حنیف) بوده و دین خود را از اسماعیل گرفته‌بودند.^[۱۶] عمرو یکی از اشراف و سادات عرب بود و اعمال و گفتار او در میان عرب همچون شریعت بود.^[۱۷][۱۸] او از شامات بتی به نام هبل را به مکه آورد، در کعبه گذاشت و مردم را دعوت به پرستش آن کرد.^[۱۹][۲۰] برخی معتقدند او پنج بت را که از زمان نوح در جده مدفون بود را از خاک بیرون کشید و در میان مردم عرضه‌کرد^[۲۱] و پایه‌گذار شرک و بت‌پرستی در شبه‌جزیره عربستان شد.

نظریه الله به عنوان خدای ماه

نظریه الله به عنوان خدای ماه ادعایی است که توسط برخی مسیحیان انجیلی مطرح‌شده، مبنی بر اینکه نام اسلامی برای خدا، الله، از نام خدای ماه مشرکان عرب نشات گرفته‌است. نتیجه‌گیری این نظریه این است که الله خدایی متفاوت از خدای یهودیان و مسیحیان است و مسلمانان خدای دروغینی را می‌پرستند. این ادعا بیشتر به رابرت موری، متکلم مسیحی، نسبت داده می‌شود که کتابش با نام «خدای ماه الله در باستان‌شناسی خاورمیانه» بیشترین ارجاعات را در مورد این موضوع و میم دارد. همچنین این نظریه در کارتون‌های «جک چیک» تبلیغ شده‌است.^[۲۲] گفته‌شده استفاده از تقویم قمری و تصاویر ماه در نشان‌های اسلامی نتیجه این منشا برای الله است.^[۲۳][۲۴] در سال ۲۰۰۹ جورج استارت، یک مردم‌شناس، نوشت: «یک سرشماری جدید برای شورای روابط اسلامی-آمریکایی نشان داد که حدود ۱۰٪ از آمریکایی‌ها براین باورند که مسلمانان پگان‌هایی هستند که خدای ماه را می‌پرستند، عقیده‌ای که به شدت توسط برخی فعالان مسیحی تبلیغ می‌شود.»^[۲۵]

این ادعا توسط هم دانشوران مسلمان و هم غربی رد شده‌است^[۲۶] و برخی آن را توهین‌آمیز خوانده‌اند.^[۲۷] استدلال شده که الله به سادگی معادل عربی «خدا» در زبانی عربی است که در اصل از کلمات عبری «ال» و «الوهیم» مشتق شده که در سفر پیدایش تورات به کار رفته‌اند. برطبق گفته لوری پیک، «الله به‌سادگی کلمه‌ای عربی به معنی خداست. در حقیقت، مردم عرب‌زبان، مسیحی، یهودی یا مسلمان معمولا از «الله» برای توصیف خدا استفاده می‌کنند، همانگونه که آلمانی‌ها از «Gott» و فرانسوی‌ها از «Dieu».»^[۲۲] در حالی که بقیه ایزدان هم با صفت «اله» خوانده می‌شدند، در عبری هم وضعیت دقیقا به همین‌گونه است. در ده فرمان کلمه «الوهیم» برای اشاره به بقیه خدایان استفاده شده است (شما هیچ خدای دیگری به جز من نخواهید داشت.) همانگونه که برای اشاره به خدای خالق نیز استفاده شده‌است.^[۲۸]

رابطه الله با دیگر ایزدان مکه

بت هبل مهم‌ترین بت مکه بود و در میان عموم مردم، چنان بر سایر ایزدان مکه سایه افکنده‌بود که گمان می‌رود دلبستگی مردم به این بت مانعی بر سر راه پذیرش الله بود.^[۲۹]

لات، منات و عزی دختران الله محسوب می‌شدند^[۳۰] و به عنوان شفیعانی برای نزدیکی به الله پرستش می‌شدند.^{[نیازمند منبع]} این سه‌بت به شکل سنتی «بنات الله» نامیده می‌شدند؛ هرچند بنات الله در اصل احتمالا معنی‌ای جز «موجودات آسمانی» نمی‌دهد.^[۳۱]

 

 

الله

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

الله
الله

نام‌های خدا در اسلام[نمایش]

عبارت‌های مرتبط[نمایش]

۞ ۞

نام الله

برای دیگر کاربردها، خدا (ابهام‌زدایی) را ببینید.

الله به معنی خداوند در زبان عربی است. مسلمانان الله را تنها خدای عالم می‌دانند. این کلمه توسط عرب‌زبانان مسیحی و یهودی نیز در اشاره به خدا به‌کار می‌رود؛ ولی در مغرب زمین، این کلمه بدلیل استفاده مسلمانان از آن شهرت یافته‌است.^[۱][۲][۳]

این کلمه توسط اعراب بت‌پرست پیش از اسلام نیز برای اشاره به خدای خالق استعمال می‌شده‌است.^[۴] مفاهیمی که به کلمه الله نسبت داده شده در بین مکاتب مختلف تفاوت‌هایی با هم دارد. قبل از اسلام الله خدای یکتا نبود، بلکه یاران و همراهان و پسران و دخترانی داشت.^[۵] این مفاهیم با ظهور اسلام به شدت مردود شناخته شد. در اسلام، الله نام برتر خداوند بوده؛ باور مسلمانان این است که تمامی نام‌های دیگر الهی به این نام اشاره می‌کنند.^[۵] الله یکتاست، تنها خدا بوده، و خالق توانای جهان می‌باشد.^[۱][۲] اعراب مسیحی جز الله کلمه دیگری برای اشاره به خدا ندارند. آنها به عنوان مثال از کلماتی مانند الله الاب (به معنی خدای پدر) استفاده می‌کنند. یک مسلمان واقعی بدون در نظر گرفتن نژاد و جنسیت خود، باید به یکتاو یگانه بودن الله به صورت قلبی، زبانی و عملی اعتقاد داشته و اعتقاد خود را توسط جمله شهادتین (اَشهدُ انْ لا اِلٰهَ الا الله و اَشهدُ انَّ محمّداً رسولُ الله) به معنای «گواهی می‌دهم، خدایی جز خدای یگانه (الله) نیست و گواهی می‌دهم، همانا محمد پیامبر خداست.» بیان کند.^[۶][۷]

محتویات

• ۱ ریشه‌یابی
• ۱.۱ به‌کارگیری
• ۱.۲ دوران پیش از اسلام
• ۱.۳ در اسلام
• ۱.۴ بقیه اعراب
• ۲ نشان و سمبل
• ۳ منابع
• ۴ جستارهای وابسته

ریشه‌یابی

نوشتار اصلی: الله در پیش از اسلام

نقش الله بر روی مدال بزرگی در مسجد ایاصوفیه در شهر استانبول ترکیه.

در ریشه‌یابی واژه آن را تشکیل شده از دو بخش ال (الف و لام تعریف) + اله (ایزد یا معبود) می‌دانند.^[۸] خویشاوندهای کلمه الله در بین دیگر زبان‌های سامی مانند عبری و آرامی موجود است. برخی فرهنگها، کلمه‌های معادل آرامی الله در زبان آرامی کتب مقدس را אֱלָהָא Ĕlāhā و فرم سریانی آن را ܐܰܠܳܗܳܐ ˀAlâhâ یا Ālōho دانسته‌اند.^[۹] به هم چسباندن ال و اله در تشکیل الله (خدا، فرم مذکر) مشابه به هم چسباندن ال و الهه در تشکیل «اللات» (خدا، فرم مؤنث) است..^[۱۰] در عمده دست نوشته‌های قدیمی اعراب مسیحی یا یهودی پیش از اسلام، کلمه «الله» به صورت «الاله» ثبت شده‌است.

به‌کارگیری

دوران پیش از اسلام

در دوران پیش از اسلام در مکه، الله بخوبی شناخته شده و ورای خدای یهودیان و مسیحیان، و بعنوان یک خدای بدوی و ساده مورد استفاده بود^[۱۱] به طوری که او یکی از خدایان مکه بود.^[۱۲] الله احتمالاً خدای برتر و مسلماً خدای آفریدگار بود.^[۱۳] لات، منات و عزی دختران الله محسوب می‌شدند.^[۱۴]

در اسلام

واژه «الله» به شکل مکتوب در رسم‌الخط عربی از احترام ویژه‌ای نزد مسلمانان برخوردار است و بسیاری از ایشان دست زدن به این واژه را بدون وضو جایز نمی‌شمارند. از این رو بسیاری از مسلمانان هنگام نوشتن به جای این کلمه، «ا...» می‌نویسند. مثلاً «آیت‌ا...» به جای «آیت‌الله». این رسم در میان یهودیان نیز برای نوشتن واژه‌هایی که به خدا باز می‌گردند رایج است.

بقیه اعراب

دستونشته Mussai Borg از انجیل دیاتسرون عربی

پیش از اسلام، اعراب مسیحی و یهودی خدای خود را الله می‌نامیدند، همچنین دیگر نامهای خدا در کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان، اِل، الوهیم، یهوه و یهوه صبایوت است. پیشتر «الله» فقط برای جانشینی یهوه به کار می‌رفت. ابن میمون یهودی آن را تنها برای یهوه و نه برای الوهیم به کار برده‌است. همچنین مشرکان پیش از اسلام هم، یکی از خدایان و خالق اصلی هستی را الله می‌دانستند.^[۱۵]

نشان و سمبل

در پرچم ایران ۲۲ بار واژه الله‌اکبر به رنگ سفید و به نشانهٔ پیروزی انقلاب در روز ۲۲ بهمن، در حاشیهٔ پایین رنگ سبز و حاشیهٔ بالای رنگ سرخ نوشته شده‌است و نشان وسط پرچم نیز به شکل واژه الله و لا اله الا الله است. در پرچم عراق از واژه الله اکبر و در پرچم عربستان سعودی نیز از واژهٔ لا اله الا الله محمد رسول الله استفاده‌شده‌است. لازم است ذکر شود که نماد الله بعد از اسلام بر روی سکه‌ها و امثال ان استفاده می‌شد

منابع